मूळ: नोव्हेंबर 2008 मध्ये 26/11 च्या मुंबई दहशतवादी हल्ल्याच्या पार्श्वभूमीवर, राष्ट्रीय तपास संस्था (NIA) ची स्थापना करण्यात आली.

दिल्ली येथे मुख्यालय असलेली, ही राष्ट्रीय तपास संस्था कायदा, 2008 अंतर्गत एक वैधानिक संस्था आहे.

NIA ही एक केंद्रीय एजन्सी आहे जी भारताच्या सार्वभौमत्व, सुरक्षा आणि अखंडतेवर परिणाम करणार्‍या सर्व गुन्ह्यांची चौकशी करण्यासाठी आणि परकीय राज्यांशी मैत्रीपूर्ण संबंधांना जबाबदार आहे.

हे UN, त्याच्या एजन्सी आणि इतर आंतरराष्ट्रीय संघटनांच्या आंतरराष्ट्रीय करार, करार, अधिवेशने आणि ठराव लागू करण्यासाठी लागू केलेल्या वैधानिक कायद्यांखालील सर्व गुन्ह्यांची चौकशी देखील करते.

एजन्सीला अशा गुन्ह्यांमध्ये सहभागी असलेल्यांचा शोध घेण्याचा, जप्त करण्याचा, अटक करण्याचा आणि त्यांच्यावर खटला चालवण्याचा अधिकार आहे.

अधिकार क्षेत्र: एजन्सी ज्या कायद्यानुसार कार्य करते तो संपूर्ण भारतामध्ये विस्तारित आहे आणि त्यांना लागू होतो -

भारतीय नागरिक देशाबाहेर;

शासनाच्या सेवेत असलेल्या व्यक्तींची जेथे नियुक्ती केली जाते;

जहाजे आणि विमानावरील व्यक्ती भारतात नोंदणीकृत आहेत ते कुठेही असतील;

भारतीय नागरिकाविरुद्ध किंवा भारताच्या हिताला बाधित करणाऱ्या भारताबाहेर अनुसूचित गुन्हा करणाऱ्या व्यक्ती.

हे केंद्र सरकारद्वारे संदर्भित केलेल्या अनुसूचित गुन्ह्यांचा तपास करते, राज्य सरकारांनी केंद्र सरकारद्वारे संदर्भित केलेल्या प्रकरणांचा.

राज्य सरकारांनी एनआयएला सर्व मदत करणे आवश्यक आहे.

कोणत्याही अनुसूचित गुन्ह्याचा तपास करत असताना, एजन्सी इतर कोणत्याही गुन्ह्याचा तपास करू शकते, जो गुन्हा अनुसूचित गुन्ह्याशी संबंधित असल्यास आरोपीने केल्याचा आरोप आहे.